راهنمای فنی بتن ریزی

راهنماي فني بتن ريزي

مشتري گرامي در اين راهنما مواردي در خصوص بتن ريزي به عرض مي رسد كه رعايت اين موارد مي تواند هم ما را در خدمات رساني بهتر به شما ياري كند و هم اجراي بتن ريزي شما از كيفيت بالاتري برخوردار گردد، لذا توجه شما را به آن جلب مي نماييم:

1 . در هنگام خريد با توجه به درخواست شما در زمينه مقدار، رده مقاومتي، عيار و نوع پمپاژ، پيش فاكتور صادر ميگردد و پس از انجام عمليات بتن ريزي صورت حساب قطعي براي شما صادر خواهد شد.
2 .قبل از انجام عمليات بتن ريزي بنا به درخواست شما چنانچه نياز باشد از محل پروژه بازديد بعمل مي آيد و شرايط مناسب جهت اجراي بتن ريزي از قبيل نوع پمپ مناسب، تسطيح اطراف محل بتن ريزي و ... به شما اطلاع داده مي شود لازم است جهت بهتر انجام شدن عمليات بتن ريزي موارد به طور كامل رعايت و انجام گردد .
3 .تهيه ويبراتور و شوت اضافه به عهده كارفرما، پيمانكار يا مجري ميباشد.
4 .لازم است كه روز قبل از موعد بتن ريزي هماهنگي جهت حتمي شدن بتن با دفترفروش و صبح روز بتن ريزي و در حين عمليات بتن ريزي با دفتر تحويل بتن در تماس باشيد و چنانچه از نحوه بتن ريزي راضي نبوديد مراتب را به مديرفروش يا مسئول تحويل اطلاع دهيد تا پيگيري شود .
5 .به ازاي مقدار بتني كه شما خريد كرده ايد در امورمالي اعتبار باز و دفترتحويل قادر خواهد بود فقط به ازاي خريد شما بتن تحويل دهد لذا در برآورد، دقت كافي داشته باشيد و چنانچه نياز شما بيشتر از مقدار درخواست اوليه باشد مراتب را با دفتر فروش هماهنگ فرمائيد .
6 .دفترتحويل برمبناي درخواست شما بتن ارسال خواهد كرد پس لازم است در حين بتن ريزي مرتباً با دفتر تحويل در تماس باشيد تا بتن ارسالي به محل پروژه مازاد بر نياز شما نباشد بديهي است چنانچه اين هماهنگي وجود نداشته باشدو بتن شما اضافه تر ارسال گردد بتن اضافه قابل برگشت نبوده و به حساب شما منظور خواهدگرديد.
7 . حداقل كرايه تراك ميكسرها براساس 5 مترمكعب مي باشد پس بهتر است دو تراك آخر خود را به حالت خبري گذاشته و دفتر تحويل پس از گرفتن مقدار بتن شما، تراك ميكسرها را ارسال نمايند تا مشمول پرداخت اضافه حمل نگرديد.
8 . حداكثر توقف مجاز تراك ميكسرها 20 دقيقه مي¬باشد و به ازاي هر دقيقه اضافه توقف مبلغي به عنوان اضافه توقف دريافت خواهد گرديد پس لازم است با دفترتحويل در خصوص زمان ارسال تراك ميكسرها هماهنگ باشيد تا شامل اين اضافه هزينه نشويد .
9 .چنانچه از لحاظ كيفي نظر خاصي دربتن خريداري شده داريد موارد را قبل از بتن ريزي با واحد كنترل كيفيت يا آزمايشگاه هماهنگ فرمائيد و چنانچه در اين خصوص مشكل و شكايتي داشتيد با واحد كنترل كيفيت شركت تماس بگيريد.
10 . برابر قوانين و ضوابط شركت، گرفتن انعام از مشتريان ممنوع مي باشد و شركت جهت حفظ شأن پرسنل و مشتريان، خود اقدام به پرداخت انعام مي كند، لطفاً در روز بتن ريزي از پرداخت انعام به پرسنل خودداري فرموده چنانچه با مشكلي مواجه شديد مراتب را به دفتر تحويل اطلاع دهيد .
11 .هنگام بتن ريزي براي هماهنگي رانندگان ميكسر در مورد نحوه و محل بتن ريزي و ... خواهشمند است نماينده كارفرما در محل حضور داشته باشد .

1- اسلامپ بتن مصرفي

با توجه به مقاطعي كه بتن ريزي درآن صورت ميگيردبهترين اسلامپ(رواني) بتن به شرح زير ميباشد.

مقطع بتن ريزي اسلامپ پيشنهادي نوع پمپ پيشنهادي
فونداسيون پايين / متوسط ثابت / سيار
سقف متوسط / بالا ثابت / سيار
ديوار بالا سيار
ستون بالا سيار

اسلامپ پائين 6 – 4 سانتي متر
اسلامپ متوسط 6 – 4 9 – 6 سانتي متر
اسلامپ بالا 6 – 4 بزرگتر از 9 سانتي متر

لازم به ذكر است جهت دست يابي به اسلامپ بالاتر از 10 سانتي متر و حفظ كيفيت بتن از لحاظ همگني، مقاومت فشاري، دوام و ... بايد از درصد مناسب فوق روان كننده هاي با كيفيت استفاده شود.

2 نكات مهم در هنگام بتن ريزي

توجه به نکات زیر برای اجرای یک بتن ریزی صحیح الزامی است، لطفاً توجه فرمایید:


1 . از افزودن آب به بتن حمل شده بدون اجازه مهندس ناظر اکیداً خودداری شود. (معمولا کارگران برای سهولت کار خود و روانی بیشتر بتن به آن آب می افزایند که این امر مقاومت بتن را به شدت کاهش ميدهد.)

2 .قبل از بتن ریزی حتماً باید درون قالبهای فونداسیون که آرماتور گذاری شده است از خاک-های ریزشی و نخاله های ساختمانی کاملاً پاکسازی گردد.

3 . برای آنکه آجرهای قالب¬بندی فونداسیون شیرآبه بتن را جذب نکند استفاده از پوشش پلاستیکی (کاور) الزامی است.

4 . قبل از اینکه بتن ریزی آغاز شود برای اینکه آب بتن سریعا توسط بستر خارج نشود لازم است بستر بتن¬ریزی مرطوب شود، البته باید مراقب بود تا آب در کف پی جمع نشود.

5 . بعضي از استاد كاران سعي مي كنند با زياد ماله كشيدن بر روي سطح بتن يك قشرآب در سطح ايجاد كنند غافل از اينكه اين عمل ضعف هاي اساسي براي بتن ايجاد مي¬كند و نبايد انجام شود.

6 . ارتفاع مجاز سقوط بتن 2/1 متر ميباشد و ريختن بتن از ارتفاع بالاتر سبب جدا شدن دانه ها ميشود. لذا در اين موارد تمهيدات لازم از جمله لوله ترمي و ... را فراهم آوريد.
با توجه به شرايط آب و هوايي اقدامات لازم در هنگام بتن ريزي متفاوت ميباشد كه در ذيل به اختصار به آن اشاره ميشود:

الف) بتن ريزي در هواي باراني:

در روز های بهاری با بارندگی های فراوانی مواجه هستیم كه رعایت اقدامات احتیاطی زیر لازم است.

1 .بتن ریزی زیر باران توصیه نمی شود .

2 .در صورتی که احتمال بارندگی حین بتن ریزی می رود ، لازم است تمهیدات لازم برای قطع بتن ریزی و اثرات باران بر بتن ریزی قبلا پیش بینی گردد.

3 .اگر بتن ریزی در باران ادامه می یابد کلیه پیش بینی های لازم برای ادامه کار باید ملاحظه گردد.

4 .اگر باران بعد از آغاز بتن ریزی شروع شود ، بعضی اوقات ادامه کار بهتر از توقف آن است . با پوشش محوطه بتن ریزی آن قسمت را از باران مصون دارید.

5 .بتن با اسلامپ کم به کار ببرید.

6 .قبل از ریختن بتن جدید آب جمع شده روی بتن قدیم یا در درزهای اجرایی را خشک کنید.

7 .سطح بتن را اندکی شیبدار در آورید تا آب بتواند به طرف پایین شیب حرکت کرده و بدین طریق زهکشی شود .

8 .از کار روی سطح بتن تازه اجتناب کنید.

9 .اگر باران به حدی شدید است که آب سطح بتن را نمی شود خشکانید و سطح تازه بتن نیز شسته می شود، بهتر است بتن ریزی را به حالت تعلیق در آورد. (در صورت توقف بتن ریزی قسمتهای دیواره ها و آماتور ریشه ها و پله ها بایستی بتن ریزی شوند تا برای شروع مجدد بتن ریزی بهترین حالت از قبل فراهم شده باشد. در این حالت به علت ایجاد درزهای اجرایی لازم است آن¬ها را قبل از شروع مجدد بتن ریزی همانند سایر درزهای اجرایی تمیزکاری و آماده سازی نمود.)

10 .به هنگام رگبار موقت و در زمان کوتاه ، بتن ریزی را متوقف نموده و روی بتن را با پلاستیک پوشش دهید.

11 . پوشش پلاستيك بهترين وسیله جهت حفاظت بتن در طول طوفان و رگبار ميباشد.

بتن ريزي در هواي گرم يا هنگام وزش باد:

وزش باد شديد، تابش مستقيم خورشيد و دماي بالاي هوا در فصول گرم منجر به تبخير سريع آب بتن ميشود، لذا بتن ريزي در اين شرايط دمايي تابع تكنيك¬هاي خاصي مي¬باشد كه در صورت عدم رعايت آن، مشكلاتي به وجود مي آيد كه به اختصار ذكر ميگردد

1 .آب بتن به علت تابش آفتاب يا وزش باد به سرعت تبخير مي¬شود و لذا احتمال ترك خوردگي مخصوصا در سقف¬ها وجود دارد كه براي جلوگيري از اين امر بايد در هنگام بتن ريزي سايه بان بر روي سقف ايجاد شود.

2 .پس از بتن ريزي سطح بتن مرتباً آب پاشي و مرطوب نگه داشته شود و حتي الامكان توسط چتايي خيس همراه با پلاستيك پوشش داده شود .

3 .براي كاهش دماي سطوح بتن قالب بندي شده، بايد بر سطح قالب ها آب پاشي شود و يا از چتايي خيس استفاده گردد.

بتن ريزي در هواي سرد و يخبندان:

منظور از هوای سرد زماني است که دمای هوا در هنگام بتن ريزی کمتر از C 0 2 بوده و يا زمين کارگاه در هنگام بتن ريزی يخ زده باشد. بهتر است در دمای کمتر از 5+ درجه سانتیگراد بتن ریزی انجام نشود، مگر اینکه در تمام شرایط، درجه حرارت جسم بتن همواره بالاتر از پنج درجه سانتیگراد نگه داشته شود . در اين شرايط لازم است برای اطمينان از عدم بروز مشکل تدابير احتياطی زير مد نظر قرار گيرد :

1 .سطوح قالب ها و آرماتور ها از یخ و برف پاک شود و در صورت لزوم آنها را گرم نمایید تا حداقل دمای 5+ درجه سانتیگراد را داشته باشند.

2 .از ريختن بتن بر روی زمين يخ زده بايد خودداری شود .

3 .اسلامپ بتن تا حد امکان، کمتر اختيار شود. (آئين نامه بتن ايران آن را به 5 سانتي متر محدود کرده است.)

4 .استفاده از مواد روان کننده برای کاهش آب و نسبت آب به سيمان و به حداقل رساندن آب انداختن توصيه می شود، هرچند می توان از افزايش عيار سيمان نيز استفاده نمود . مصرف اضافی سيمان می تواند طول مدت حفاظت را برای جلوگيری از وارد شدن خسارت ناشی از يخبندان کاهش دهد.

5 .در ريختن بتن بايد تسريع بعمل آيد . اگر ريختن بتن در لايه های مختلف صورت می گيرد بهتر است حتی الامکان ضخامت لايه ها را زياد گرفت . توصيه می شود لايه های 40 تا 50 سانتی متری بکار گرفته شود .

6 .بلافاصله پس از ريختن بتن بايد سعی شود دمای محيط را در حداقل مورد نياز تأمين نمود . استفاده از عايق بندی (بويژه برای قطعات حجيم و نيمه حجيم) می تواند گرمای هيداتاسيون ناشی از واكنش سيمان با آب را حفظ کند و دمای بتن را بالا برده يا دست کم در حد مطلوب نگاه دارد.

7 .استفاده از عايق پشم شيشه، پلاستيك، يونوليت، کاه و پوشال، ماسه يا خاک و غيره می¬تواند گرمای ناشی از واکنش های سيمان را تا حد زيادی حفظ کند تا در شب هنگامی که هوای سرد فرا می رسد بتن دچار ترک خوردگی نشود.

8 .استفاده از پوشش برزنتی و بکارگيری يک يا چند بخاری (ترجيحا بخاری برقی) می¬تواند به حفظ يا بالا بردن دما کمک نمايد.

9 .بهترين وسيله برای ايجاد دمای مناسب، استفاده از بخار آب می باشد. توصيه می شود دمای محيط نگهداری از C 0 55 و دمای بخار آب از C 0 65 تجاوز نکند.

10 .نبايد برای شروع عمل آوری ، دمای بتن سريع بالا رود و پس از خاتمه عمل آوری بتن سريعا سرد شود زيرا شوک حرارتی به آن وارد مي¬گردد.

11 .می توان از لامپ های مادون قرمز برای ايجاد گرما با کارآيی خوب استفاده نمود.

12 . عمل آوري بايد تا رسيدن به 70 درصد مقاومت مشخصه بتن ادامه يابد .

13 .بهترين مصالح برای قالب بندی در اين شرايط، چوب می باشد.

14 .مصرف ضديخ فاقد کلر يا استفاده از مواد حباب زا می تواند طول مدت عمل آوری را کاهش دهد و حتی آن را به نصف برساند .

15 .بايد توجه کرد مصرف ضديخ فاقد کلر نمی تواند دليلی بر عدم رعايت ضوابط بتن ريزی در هوای سرد باشد. مصرف اين مواد معمولا نقطه يخبندان را بطور قابل ملاحظه ای کاهش نمی دهد و بتن با وجود اين مواد براحتی يخ می زند .

16 .استفاده از ضدیخ، در صورتی که در زمان بتن ریزی، دمای کارگاه از 5+ درجه بالاتر باشد ، ولی احتمال یخ زدگی آب تا حداقل 24 ساعت بعد وجود داشته باشد، نیز ضروری است .

17 .به منظور پایین آمدن درجه انجماد آب موجود در بتن هرگز از نمک استفاده نشود

3- ويبره زدن:

پس از آنكه بتن در قالب ريخته شد جهت دست پيدا كردن به يك ماده همگن و يكنواخت لازم است آن را متراكم كرد و به زباني ساده¬تر هواي محبوس شده ناشي از ريختن لايه هاي بتن روي هم را خارج نمود كه ويبره زدن بتن اين خواسته را تأمين مي كند .
در استفاده از ويبراتور بايد نكات ذيل را در نظر گرفت:

1 .شيلنگ ويبره بايد متناسب با مقطع بتن ريزي شما انتخاب شود . براي ديوارها و ستونها شيلنگ شماره 2 و براي فونداسيون ها شيلنگ نمره 4 توصيه مي شود .

2 .ويبره زدن بايد به طور منظم و با پوشش دادن كليه سطوح بلافاصله بعد از بتن ريزي صورت گيرد .

3 .شيلنگ ويبره بايد به طور قائم وارد لايه بتن شود و حتي الامكان به داخل لايه قبلي متراكم شده نيز داخل شود. ويبره زدن مايل باعث جدا شدن سنگ دانه ها از هم و حركت بتن مي شود

4 .در مقاطعي كه ضخامت بتن كم است (درسقفها) بهتر است از ويبره استفاده نشود و از بتن با اسلامپ مناسب كه در قالب جا گيرد استفاده شود .

5 .عمل ويبره زدن در هر بار فرو بردن شينگ ويبره نبايد بيشتر از 5 ثانيه به طول بيانجامد و عمل ويبره تا زماني كه سطح بتن شفاف شود ادامه مي يابد .

جدول زماني جهت ويبره بتن با توجه به اسلامپ

نوع بتن به لحاظ رواني اسلامپ (سانتي متر) مدت زمان ويبره (ثانيه)
خيلي سفت ----- 10-18
سفت 0 تا 3 5-10
سفت خميري 3 تا 8 3 تا5
خميري 8 تا 13 0-3
روان روان -----

4- عمل آوري بتن:

پس از اجراي عمليات بتن ريزي يكي از مهمترين مسائل، عمل آوري بتن و نگهداري بتن ريخته شده مي باشد كه بستگي به شرايط آب و هوايي دارد . در جدول زير حداقل زمان عمل آوري بتن توصيه شده است.

حداقل زمان عمل آوري بتن

دماي متوسط سطح بتن 5 تا 10 درجه سيليوس بالاتر از 10 درجه سيليوس5 تا 25 درجه سيليوس
حداقل زمان عمل آوري 5 روز تا 8 روز 4 تا 7 روز5 <>روز تا روز
در فصل گرما بدليل تابش مستقيم خورشيد و دماي بالاي هوا و به منظور جلوگيري از تبخير سريع آب بتن، سطح بتن در مدت هاي ذكر شده مرتباً آب پاشي و مرطوب نگه داشته شود و حتي الامكان توسط گوني هاي خيس پوشش داده شود .
در فصل سرما و يخبندان به منظور حفظ بتن از يخ زدگي، پوشش سطح بتن توسط ماسه خشك ، پشم شيشه ، پلاستيك ، خاك اره و يا گرم كردن زير سقفها به طور يكنواخت توصيه مي شود .

5- نمونه گيري بتن


1 به منظور انجام صحيح نمونه برداري جهت آزمايش مقاومت فشاري و با توجه به ضعف بدنه ي قالب هاي پلاستيکي با ضخامت كم و تغيير شکل آن ها به هنگام نمونه برداري كه باعث ايجاد اعوجاج در سطحي از نمونه كه در تماس با قالب است، ميشود و جهت دست يابي به مقاومت واقعي نمونه، حتما نمونه برداري در قالب هاي چدني، فولادي و يا پلاستيك فشرده با ضخامت بالا صورت گيرد و از نمونه برداري توسط قالب هاي پلاستيكي داراي ضخامت كم (با يا بدون سخت كننده) جلوگيري شود.

2 . با توجه به اينكه نمونه بتن، معرف بتن ارسالي شركت مي¬باشد لذا از نمونه گيري بتني كه عوامل اجرايي پروژه به آن آب يا مقدار زيادي مواد افزودني از جمله فوق روان كننده اضافه نموده اند به طوري كه بتن همگني خود را از دست داده باشد، جلوگيري شود.

3 .براي نمونه گيري، يك فرغون بتن مورد نظر را از وسط ميكسر تهيه مي كنيم. قبل از تهيه نمونه، بتن در درون ميكسر بايد خوب ميكس شود. (حدود 10 دقيقه)

4 .بتن در دو يا سه لايه تقريبا مساوي (طبق استاندارد) نمونه برداري مي شود.

5 .ويبره كردن بتن الزامي است (درصورت نبودن ميز ويبره، با چكش پلاستيكي به تمام ضلع هاي قالب ضربه وارد ميكنيم.)

6 .پس از اتمام كار سطح بتن رابوسيله يك تيغه كاملا صاف ميكنيم.

7 .درهواي سرد يا باراني يا به هنگام وزش باد، بايد نمونه بتن را توسط پشم شيشه يا پلاستيك از يخ زدن و باد و باران محافظت نمود.

8 .در هواي خيلي گرم به منظور جلوگيري از تبخير سريع آب بتن، بايد نمونه بتن توسط گوني هاي خيس از تابش مستقيم خورشيد يا هواي گرم محافظت شوند.

9 .سطح زير قالبهاي نمونه بايد حتي المقدور صاف و تراز باشد.

10 .بعد از نمونه گيري تا قبل از گيرش بتن از جابجايي قالب¬ها خودداري شود.

- 6- آزمايشات بتن :

شركت بنيان بتن به منظور تهيه بتن با بهترين كيفيت آزمايش¬هاي متعددي را انجام مي دهد و در صورت هرگونه اشكال، اقدامات و بررسي هاي لازم را جهت رفع موارد انجام مي دهد اين آزمايشها عبارتند از:

آزمايش شاخص معيار پذيرش
مقاومت فشاري مقاومت فشاري آئين نامه آبا
دانه بندي مصالح سنگي (بادامي،ماسه،نخودي) درصدهاي دانه بندي استاندارد ملي ايران
آزمايشات فيزيكي سيمان خاصيت فيزيكي سيمان (گيرش اوليه و نهايي، غلظت نرمال،نرمي) استاندارد ملي ايران
ملات سيمان مقاومت فشاري استاندارد ملي ايران
آزمايش SE تعيين حدودي مقدار گل و لاي آئين نامه آبا
كنترلهاي چشمي كنترل بيشتر كيفيت استاندارد داخلي

7- دستور العمل هاي ايمني :

به منظور انجام بتن ريزي به نحوي كه ايمني پرسنل ، مشتريان وساير ذينفعان در رابطه با اين فعاليت تأمين گردد، رعايت موارد ذيل الزامي مي باشد.

- الف) قبل از بتن ريزي:


1 .كنترل قالب توسط شخص مشخص براي پيشگيري از در رفتن قالب در اثر فشار بتن

2 .پرهيز از انباشته شدن بتن در يكجا و ريختن بتن بصورت لايه لايه (ديوارها)

3 .كنترل هاي دوره اي كابل هاي برق سيار براي جلوگيري از خطر برق گرفتگي به علت كابل هاي ورودي در كارگاه يا ويبره برقي

4 .هماهنگي مسئول باز كردن باكت و اپراتور تاور در هنگام بتن ريزي با تاور كرين

5 .كنترل سكويي كه شخص بتن ريز در هنگام بتن ريزي با تاور كرين و باكت، روي آن مي ايستد

6 .كنترل قلاب باكت كه به تاور متصل است

7 .كنترل و استفاده از شيلنگ ويبره صاف و سالم براي جلوگيري از گيركردن شيلنگ بين آرماتورها

- ب) حين بتن ريزي:


1 .استفاده اجباري از كلاه ايمني

2 .كنترل لانخوردن شيلنگ ويبره براي جلوگيري از بريدن آن

3 .دقت اپراتور پمپ در انتخاب مسير حركت لوله پمپ

4 .استفاده از كمربند ايمني هنگام بتن ريزي در ارتفاع (ستون و ديوار)

5 .قراردادن تخته زير پاي مسئول ويبره براي انتقال كمتر لرزش هاي ويبراتور به بدن كارگران

6 .پرهيز از اصابت قسمت لرزنده ويبراتور با دست كارگر

7 .استفاده از افراد با تجربه كافي هنگام بتن ريزي در ارتفاع

8 .پرهيز از حركت شخص بتن ريز با باكت از يك ستون به ستون ديگر

9 .استفاده از چند نفر بجاي يك نفر براي نگه داشتن لوله پمپ

- پ) پس از بتن ريزي:


1 .پرهيز از استفاده مكرر از يك شخص براي ويبره زدن
باتشكر از توجه شما به اين راهنما، جهت كسب اطلاعات بيشتر مي توانيد، مراجع زير را مطالعه فرماييد:

 مبحث نهم مقررات ملي ساختمان (طرح و اجراي ساختمان هاي بتن آرمه)

 آئين نامه بتن ايران (آبا)

 مشخصات فني و عمومي كارهاي ساختماني (نشريه 55)

واحد تحقيق و توسعه و كنترل كيفيت بنيان بتن آمادگي خود را جهت ارائه مشاوره هاي فني به شما مشتريان گرامي اعلام نموده و خواهشمند است با ارائه نظرات خود ما را در ارائه خدمت رساني بهتر و تأمين بتن با كيفيت مطابق نظرات خود، ياري فرماييد.

با سپاس

واحد تحقيق و توسعه شركت بنيان بتن